Łężany – cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów na Pojezierzu Mrągowskim

Przedmiotem projektu była konserwacja, dokumentacja i analiza materiałów pozyskanych w trakcie badań wykopaliskowych przeprowadzonych w 2013 roku na cmentarzysku kultury bogaczewskiej i grupy olsztyńskiej w Łężanach, gm. Reszel, st. IV. Szybka konserwacja i dokumentacja zabytków archeologicznych z tej nekropoli była konieczna ze względu na postępującą korozję i niebezpieczeństwo ich zniszczenia. Jednocześnie wysoka wartość poznawcza materiałów oraz duże zainteresowanie środowiska naukowego skłaniało do jak najszybszego wprowadzenia ich do obiegu naukowego. Rezultatem projektu jest wydanie pełnego katalogu obiektów i zabytków z Łężany wraz z analizami specjalistycznymi, kierowanego głównie do środowiska naukowego oraz folderu popularnonaukowego dedykowanego młodzieży szkolnej i dorosłym zainteresowanym pradziejami regionu.

 

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - logoNarodowy Instytut Dziedzictwa - logo
Cmentarzysko (Łężany st. IV) zostało odkryte przypadkowo jesienią 2012 roku, podczas prac leśnych. Stanowisko położone jest w obrębie niewielkiego kompleksu leśnego, na płaskim szczycie wzniesienia, zlokalizowanego nad wschodnim brzegiem jeziora Legińskiego. W 2013 roku przeprowadzono na cmentarzysku pierwsze badania wykopaliskowe. Dotychczasowe wyniki wskazują, że mamy do czynienia z ciałopalną nekropolą datowaną na późny okres wpływów rzymskich i okres wędrówek ludów (B2/C1-E). Stanowisko w Łężanach to jedno z niewielu cmentarzysk badanych współcześnie na Pojezierzu Mrągowskim. Większość nekropoli związanych z ludnością kultury bogaczewskiej i grupy olsztyńskiej znana jest jedynie z dorywczych odkryć z przed drugiej wojny światowej. Materiały odkryte w Łężanach, zwłaszcza duża liczba grobów i zabytków datowanych na fazę D, oraz unikatowy charakter wielu znalezisk rzuca zupełnie nowe światło na kwestie schyłku kultury bogaczewskiej oraz obraz kulturowy Pojezierza Mrągowskiego w okresie wpływów rzymskich i wędrówek ludów.
Na cmentarzysku, badanym przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego,  zarejestrowano  w większości pojedyncze groby jamowe bezpopielnicowe, obsypane szczątkami stosu pogrzebowego. Poza nimi występują groby popielnicowe, bez widocznych wkopów, zalegające bezpośrednio w czystym piasku oraz groby typu Knochenhäufchen, czyli zwarte, niewielkie skupiska kości ludzkich w czystym piasku. Ponadto odnotowano jeden grób jamowy, wielopochówkowy. Większość grobów wyposażano w ozdoby i części stroju, w kilku zmarłym towarzyszą przystawki w formie miniaturowych naczynek.
Najpopularniejsze ozdoby zdeponowane w grobach to różne formy zapinek kuszowatych z podwiniętą nóżką, zapinki typu Dolkeim/Kovrovo, różne odmiany zapinek typu Schlusskreuzfibeln, bransolety mankietowate, bransolety z kolbowatymi zakończeniami, bransolety z tordowanym kabłąkiem i haczykowatymi zakończeniami, naszyjniki z końcami owiniętymi drutem, pierścionki brązowe oraz szklane i bursztynowe paciorki. Części stroju reprezentują metalowe elementy pasa – sprzączki, nity i okucia. Najmniejszą grupę stanowią narzędzia – igły i szydła. Większość zabytków została wykonana z brązu, pozostałe z żelaza lub srebra. Jako unikatowe należy uznać znalezisko czterech zapinek cykadowych zdeponowanych w jednym grobie. Do tej pory z terenów bałtyjskiego kręgu kulturowego znane były jedynie trzy egzemplarze tych pochodzących znad Morza Czarnego wyjątkowych ozdób.

Do pobrania:

Digitalizacja zabytków

Zabytki inwentaryzowane za pomocą makrofotografii cyfrowej

Modele 3D na podstawie skaningu laserowego – animacje

Modele 3D na podstawie skaningu laserowego – rendering


← Wróć do Zadanie nr 4239/14